Lea Kantonen

Toimenkuva

Toimenkuva

Taiteellisen tutkimuksen professori 75%,

Tutkija ArtsEqual-hankkeen ryhmässä 4, Socially Responsible Artists and Art Institutions 25%

Työryhmät

CERADAn ohjausryhmä

Taideyliopiston Eettinen toimikunta

Taideyliopiston tasa-arvo ja yhdenvertaisuustyöryhmä

Tohtorikoulutuksen ja tutkimuksen jaos, KuvA

Kuvataideakatemian akateeminen neuvosto, varajäsen

TTOR, varajäsen

Luottamustoimet

Tutkimusetiikan tukihenkilö

Esittely

TaT Lea Kantonen on taiteellisen tutkimuksen professori Taideyliopiston Kuvataideakatemiassa ja tutkija Taideyliopiston ArtsEqual-hankkeessa. Hän on myös tutkijana Norjan arktisen yliopiston tutkimusprojektissa Indigenous Voices. Hän on kiinnostunut taiteellisesta dialogista eri kulttuureja, kieliä, sukupolvia ja ammatteja edustavien ihmisten kanssa, taiteellisen yhteistyön etiikasta ja tulkkaamisesta taiteellisen prosessin osana. Lea Kantonen ja hänen puolisonsa Pekka Kantonen ovat yhdessä meksikolaisen wirrarika-kansan taiteilijoiden ja opettajien kanssa toteuttaneet monikielisiä performansseja ja työpajoja, jotka käsittelevät erilaisia tietämisen tapoja. 

Opetus

Opetus lukuvuotena 2019–2020

– Tutkimusseminaari yhdessä Mika Elon kanssa

– Taiteen ja tutkimuksen etiikan kurssi yhdessä Tuija Kokkosen ja Assi Karttusen kanssa Avoimella kampuksella

– Taiteen ja tutkimuksen etiikan kurssi yhdessä Tuija Kokkosen kanssa

– Opinnäytepiiri (suomeksi)

– Indigenous arts reading circle yhteistyössä Helsingin yliopiston Alkuperäiskansatutkimuksen ohjelman kanssa

– Tutkivan kirjoittamisen työpaja yhdessä Johanna Pentikäisen kanssa

Taiteellinen toiminta

Näyttelyt 2016–2018

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2017. Three scenes by the water, video ja valokuvia. IHME-päivien näyttely 7.–9.4.2017, Kulttuuriareena Gloria, Helsinki.

Turppi-ryhmä. Turppi leikit 82–83, EMMA, Espoo Museum of Modern Art, 2016.

Performanssit ja työpajat 2016–2019

Sandóval, Gregorio, Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2019. Yhteisötaideprojekti Yeiyari – esi-esien polku tulevaisuuteen Tunuwame-yhteisömuseossa San Miguel Huaixtitassa Sierra Madren vuoristossa Meksikossa.

Kantonen, Lea; Kantonen, Pekka; Kantonen, Pyry-Pekka 2018. Translating generational knowledge: Collaborative video in a Wixarika community in Mexico. Performanssiluento symposiumissa Recall, Reflect, Return Khalil Sakakini -kulttuurikeskuksessa, Ramallah, Palestiina.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka yhdessä Tatuutsi Maxakwaxi -koulun opettajien kanssa 2017. Luentoperformanssi Traduciendo otros saberes. Esiintyjät: Pauliina Helle, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Carlos Salvador, Irja Seurujärvi-Kari. Työpaja Evaluations of Indigenous Research Methods Used in Teaching, 15.12. University of Helsinki.

Kantonen, Lea; De la Cruz Muñoz, Manuel; Seurujärvi-Kari, Irja 2017. Community Museum Tunuwame: Collaborative and Experimental Screening/Performance. Työpaja kansainvälisessä konferenssissa Engaging With Communities. The 7th World Alliance for Arts Education Conference. 22–25.11. Auckland, Uusi-Seelanti.

Kantonen, Lea; De la Cruz Muñoz, Manuel; Seurujärvi-Kari, Irja 2017. Community Museum Tunuwame: Collaborative and Experimental Screening/Performance. Työpaja TeTuhi -galleriassa. 28.11. Auckland, Uusi-Seelanti.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka yhdessä Tatuutsi Maxakwaxi -koulun opettajien kanssa 2017. Performanssi Traduciendo otros saberes. Esiintyjinä Pedro Cayetano, Miguel Carrillo, Apolonia de la Cruz, Katri Hirvonen-Nurmi, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Viviana Ortiz, Carlos Salvador. ITESO-yliopisto 11.10. Tlaquapaque, Meksiko.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka yhdessä Tatuutsi Maxakwaxi -koulun opettajien kanssa 2017. Performanssi Traduciendo Otros Saberes. Esiintyjinä Pedro Cayetano, Miguel Carrillo, Katri Hirvonen-Nurmi, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Viviana Ortiz. Centro fotográfico Manuel Alvarez Bravo 13.10. Oaxaca, Meksiko.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka yhdessä Tatuutsi Maxakwaxi -koulun opettajien kanssa 2017. Performanssi Diálogo entre saberes: una aproximación de los saberes originarios de los pueblos indigenas con cultura wixárika y na´ayeri. Esiintyjinä Pedro Cayetano, Miguel Carrillo, Katri Hirvonen-Nurmi, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Viviana Ortiz, Roberto de la Torre. Nykytaiteen keskuksessa Ex Teresa Arte Actual, Recinto anfitrión 19.10. México, Meksiko.

Kantonen, Pekka & Kantonen, Lea yhdessä Tatuutsi Maxakwaxi -koulun opettajien kanssa 2016. Performanssi Translating Other Knowledge: Collaborative and Experimental Video Screening/Performance. Esiintyjät: Diana Soria Hernandez, Hannah Gullichsen, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Tyyni Kantonen, Eduardo Madera de la Cruz, Pinja Pieski. International Conference Arts without Borders 19.10. Helsinki: Taideyliopisto.

Madera, Eduardo & Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2016. Luentoperformanssi Collaborative research: Translating Other Knowledge. Esiintyjinä Diana Soria Hernandez, Hannah Gullichsen, Lea Kantonen, Pekka Kantonen, Tyyni Kantonen, Eduardo Madera de la Cruz, Pinja Pieski. Alkuperäiskansatutkimuksen kick off -symposium 18.10. Helsingin yliopisto, Helsinki.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2016. Grabando para el museo Tunuwame. Videotyöpaja Tatuutsi Maxakwaxi- koulussa Tsikwaitan yhteisössä 1.–12.9. Jaliscon osavaltio, Meksiko.

Tutkimus ja julkaisut

Vertaisarvioidut tutkimusartikkelit 2016–2019

Kantonen, Lea 2019. Revitalization of Oral History in Wixárika Community-based Schools and Museums – Working Towards Decolonization of Art-Education among the Indigenous Peoples of Mexico. Teoksessa Sámi Educational History in a Comparative International Perspective, toim. Otso Kortekangas et al. Palgarave Macmillan.

Kantonen, Lea & Pekka Kantonen 2019. Indigenous Knowledge, Performance Art, and the Faltering Act of Translation. How to Do Things with Performance, toim. Annette Arlander et al. Journal of artistic research Ruukku 11. https://www.researchcatalogue.net/view/592571/592572

Hirvonen-Nurmi, Katri; Lea Kantonen & Pekka Kantonen 2018. Miten voimme antaa museoesineiden puhua? – osallistavan esityksen dramatisointi. Journal of Artistic Research, Ruukku 8. https://www.researchcatalogue.net/view/369731/369732

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2017. Videokuvan sukupolvittelu: Tapaustutkimus Saipa meille Saksan aika. Teoksessa Kuvatut kulttuurit: kohti visuaalista antropologiaa, toim. Jari Kupiainen & Liisa Häkkinen. Helsinki: SKS, 220–249.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2017. Living camera in ritual landscape: Teachers of the Tatuutsi Maxakwaxi school, the Wixárika ancestors, and the teiwari negotiate videography.. In Pirjo Kristiina Virtanen & Eleanora Sundell (eds.), Contemporary Ritual Landscapes. Journal of Ethnology and Folkloristics 11. https://www.jef.ee/index.php/journal/article/view/244

Vertaisarvioimattomat tutkimusartikkelit 2016–2019

Kantonen, Lea 2019. Meksikon wirrarikojen yhteisömuseoprojekti: performanssi kehitysyhteistyössä. Monni, Kirsi & Kirsi Törmi (toim.), Yhteisö ja taide: Teemoja 2000-luvun taiteilijan laajentuneeseen toimintakenttään. Teatterikorkeakoulun julkaisusarja 71. https://disco.teak.fi/yhteiso-ja-taide/3-9-meksikon-wirrarikojen-yhteisomuseoprojekti-performanssi-kehitysyhteistyossa/

Baibulat, Niran; Kantonen, Lea; Laakso, Anni; Laininen, Henna; Närhinen, Maija ja Ruuska, Jaakko 2019. Kirjoitusharjoitus johtaa taiteellisen työn äärelle. Teoksessa Elo, Mika, Lea Kantonen & Petri Kaverma 2019 (toim.) Etappeja / Waypoints. The Doctoral Programme at Academy of Fine Arts 20 years. Helsinki: Academy of Fine Arts, University of the Arts Helsinki.

Kantonen, Pekka & Kantonen, Lea 2017. The German Time Was Acted upon Us: Generational Filming in Documenting the Seto Singing Tradition. In Generational Filming: a Video Diary as Experimental and Participatory Research. Doctoral Dissertation. Fine Art Academy of  University of the Arts Helsinki, 202–228. Available https://www.researchcatalogue.net/view/352318/352319/.

Kantonen, Pekka & Kantonen, Lea 2017. Tunúwame: Generational Filming in Collaborative Museum Planning. In Generational Filming: a Video Diary as Experimental and Participatory Research. Doctoral Dissertation. Fine Art Academy of  University of the Arts Helsinki, 229–270. Available https://www.researchcatalogue.net/view/352318/352319/.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2017. “Cine y video sobre, con y por pueblos indígenas” Teoksessa Ki ti ´utame yu´uximayati – Museos vivos: Experiencias wixárika, na´ayeri y saami. San Miguel Huaixtita, Jalisco: Centro Educativo Intercultural Tatuutsi Maxakwaxí; Bancos de San Hipólito, Durango: Bachillerato Intercultural Takutsi Niukieya, Durango; Presidio de los Reyes, Nayarit: Bachillerato Intercultural Muxatena, Meksiko.

Kirjat 2016–2019

Elo, Mika, Lea Kantonen & Petri Kaverma (toim.) 2019. Etappeja / Waypoints. Kuvataideakatemian tohtoriohjelma 20 vuotta. Helsinki: Taideyliopiston Kuvataideakatemia.

Kantonen, Lea (coord.), Orozco Alonso, Samaria Elizabeth & Juarez, Julián Bernal (eds.) 2017. Ki ti ´utame yu´uximayat+ – Museos vivos: Experiencias wixárika, na´ayeri y saami (2017). Tsikwaita, Jalisco: Centro Educativo Intercultural Tatuutsi Maxakwaxi;  ´Uweni muyewe, Durango: Bachillerato Intercultural Takutsi Niukieya; Muxatej, Nayrarit: Bachillerato Intercultural Muxatena. Tlaquepaque, Jalisco: ITESO.

Tutkimusprojektit

Tutkijana Norjan arktisen yliopiston hankkeessa Indigenous Voices

Tutkijana Taideyliopiston ArtsEqual-hankkeessa 

Grabando al caminar, työpajojen, vierailujen ja performanssien sarja yhteistyössä CRASH-yhdistyksen, wirrarika- ja naaierikoulujen ja yhteisömuseoiden kanssa Meksikossa 2017–2018.

Tutkijana Helsingin yliopiston koordinoimassa tutkijaverkostossa Indigenous Research Methods in Academy 2017–2018.

Konferenssien ja tutkimustapahtumien järjestäminen

The Arts for Justice, Indigenous coalition building and artistic activism. Seminaari järjestettiin Helsingin yliopiston Alkuperäiskansatutkimuksen ohjelman ja taideyliopiston yhteistyönä Helsingin yliopistossa 15.4.2019. Koollekutsujana yhdessä Pirjo Kristiina Virtasen, Hanna Guttormin ja Cheryl J. Fishin kanssa.

Re-searching Indigenous Methodologies and Engaging Communities Työpaja tohtoriopiskelijoille ja tutkijoille. Kulttuurikeskus Sajos, Inari, 20–21.11.2018. Tutkimusverkoston Indigenous Research Method in the Academy järjestämä.

CARPA5, The 5th Colloquium in Performing Arts, 31 August – 2 September 2017, co-convenor with Esa Kirkkopelto, Leena Rouhiainen and Mika Elo.

Työpaja Grabando al Caminar 18.–25.9.2017 UAN-yliopistossa, Nayaritin osavaltiossa Meksikossa yhdessä Juan Carrillon ja Katri Hirvonen-Nurmen kanssa.

KuvAn Tutkimuspäivät 12.12. The Gift of Seeing. Kuvataideakatemia, Helsinki

Konferenssiesitelmät 2016–2019

Kantonen, Lea, Kramvig, Britt & Guttorm, Hanna 2018. Recognition of multiple knowledges and practices in writing. Työpajassa Re-searching Indigenous Methodologies and Engaging Communities. Sajos, Inari, 20.–21.11.2018.

Kantonen, Lea 2017. Performance Art in Indigenous Studies. Workshop Indigenous Research Methods in Indigenous Studies. Sámi Education Conference at the Sámi University of Applied sciences. 30.5.–2.6. Kautokeino, Norway.

Hirvonen-Nurmi, Katri & Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2017. Performing Community Museums. International Conference on Artistic Research. SAR (Society of Artistic Research) Please Specify! Sharing Artistic Research Across Diciplines 28.4.2017. Helsinki.

Kantonen, Lea 2016. Performing the Multi-lingual Museum: Collaborative Planning and Documentation with the Wixarika and the Saami, 16.2.2016. Seminaarissa Tutkija museossa. Nykytaiteen museo Kiasma, Helsinki.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2016. El Performance como Metodología en el Proyecto de museos y casas culturales wixaritari y na´ayeri. Diálogo sobre culturas: la Sierra Wixarika, actores y la cooperación internacional -seminaari. ITESO (Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Occidente). 19.9. Guadalajara, Meksiko.

Kantonen, Lea 2016. Negotiating with ancestors in the planning of a community museum. Kansainvälinen konferenssi Wild and Domesticated. 22.9. Tieteen talo, Helsinki.

Kantonen, Lea 2016. From the pre-colonial Aztec calmecac to Wixarika community-based intercultural schools: Art Education, Epistemic Struggles and Decolonization among the Indigenous Peoples of Mexico. Sámi School History Conference. 16.11. Sámi Allaskuvla, Kautokeino, Norja.

Kantonen, Lea & Kantonen, Pekka 2016. Translating Other Knowledge – ethnographic performance. ELIA (The European League of Institutes of the Arts) -konferenssi. 2.12. Firenze, Italia.

Asiantuntijuusalueet

  • yhteisötaide
  • julkinen taide
  • alkuperäiskansatutkimus
  • taide ja kehitysyhteistyö